Trong bối cảnh quan niệm xã hội ở Việt Nam thường gắn “thành công” với các tiêu chí như thu nhập cao, địa vị xã hội, công việc ổn định, hoặc danh tiếng, nhưng xu hướng đang dần thay đổi, đặc biệt ở giới trẻ, khi nhiều người coi trọng sự cân bằng và ý nghĩa trong công việc. Hãy thực hiện các bước sau để xác định đúng hướng đi cho bản thân, vượt qua áp lực xã hội:
- Tự định nghĩa “thành công” của bản thân:
- Xác định giá trị cá nhân: Hỏi bản thân: “Thành công đối với mình là gì?” Đó có thể là sự tự do, hạnh phúc, cống hiến cho cộng đồng, hay phát triển kỹ năng cá nhân, thay vì chỉ chạy theo tiền bạc hay danh tiếng.
- Ưu tiên đam mê và sự hài lòng: Tìm hiểu những công việc mang lại niềm vui và phù hợp với sở thích, năng lực của bạn, dù chúng có thể không được xã hội đánh giá cao ngay lập tức.
- Tìm hiểu thực tế về ngành nghề:
- Nghiên cứu thị trường lao động: Tìm hiểu các ngành nghề qua các nguồn đáng tin cậy như VietnamWorks, JobStreet, hoặc các bài đăng trên X để hiểu nhu cầu thực tế và triển vọng nghề nghiệp.
- Nhìn qua lăng kính thực tế: Đừng bị cuốn theo hình ảnh “hào nhoáng” của một số nghề trên mạng xã hội. Tìm hiểu cả những khó khăn, thách thức của ngành để có cái nhìn cân bằng.
- Lọc thông tin từ truyền thông và mạng xã hội:
- Đánh giá thông tin khách quan: Quan niệm xã hội về thành công thường bị phóng đại qua các bài đăng, video của KOLs hoặc influencers. Hãy kiểm chứng thông tin bằng cách tìm nguồn từ những người làm việc thực tế trong ngành.
- Hạn chế so sánh: Tránh so sánh bản thân với hình ảnh “thành công” trên mạng xã hội, vì chúng thường không phản ánh toàn bộ sự thật.
- Xây dựng tư duy độc lập, dài hạn:
- Tự tin vào lựa chọn: Đừng để áp lực xã hội (như chọn ngành “hot” hoặc nghề có thu nhập cao) chi phối hoàn toàn quyết định của bạn. Ví dụ, nếu xã hội coi trọng ngành CNTT nhưng bạn đam mê nghệ thuật, hãy cân nhắc các ngành sáng tạo như thiết kế đồ họa hoặc làm phim.
- Học cách từ chối áp lực: Rèn luyện kỹ năng nói “không” với những kỳ vọng không phù hợp, nhưng vẫn giữ thái độ tôn trọng khi giải thích lý do.
- Chấp nhận hành trình riêng: Thành công không phải là đích đến tức thì. Hãy tập trung vào việc phát triển kỹ năng và xây dựng sự nghiệp bền vững, thay vì chạy theo các tiêu chí xã hội ngắn hạn.
- Quản lý áp lực xã hội: Học cách đối mặt với những câu hỏi hoặc bình luận từ xã hội (như “Sao chọn nghề này?” hay “Lương thấp thế à?”) bằng cách tự tin vào con đường mình chọn.
- Trải nghiệm thực tế để kiểm chứng:
- Thử sức với công việc: Tham gia thực tập, làm thêm, hoặc các dự án tình nguyện liên quan đến ngành bạn quan tâm để hiểu rõ mình có phù hợp hay không.
- Kết nối với người trong ngành: Nói chuyện với những người đã có kinh nghiệm để hiểu rõ hơn về thực tế công việc, thay vì chỉ dựa vào quan niệm xã hội.
- Cân bằng giữa lý tưởng và thực tế:
- Kết hợp đam mê với thực tiễn: Nếu xã hội đánh giá cao các ngành có thu nhập ổn định, hãy tìm cách kết hợp sở thích cá nhân với nhu cầu thị trường. Ví dụ, nếu bạn thích viết lách, có thể cân nhắc các nghề như content marketing hoặc biên tập nội dung số.
- Lập kế hoạch tài chính: Chuẩn bị kế hoạch học tập và nghề nghiệp để đảm bảo sự ổn định, giúp giảm lo lắng về việc “không thành công” theo chuẩn xã hội.
- Tìm hỗ trợ từ cộng đồng và chuyên gia:
- Tham gia cộng đồng phù hợp: Kết nối với các nhóm, diễn đàn, hoặc câu lạc bộ liên quan đến lĩnh vực bạn quan tâm để có thêm động lực và thông tin.
- Tư vấn hướng nghiệp: Tìm đến các chuyên gia hướng nghiệp hoặc tham gia workshop để có góc nhìn khách quan, giúp bạn định hướng dựa trên năng lực và mong muốn cá nhân.
